ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ; ΑΣ ΤΟ ΣΥΖΗΤΗΣΟΥΜΕ! (Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΝΕΑ ΠΟΡΕΙΑ 08-07-2005)

Ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός έθεσε την αγάπη υπεράνω όλων των άλλων αρετών, οι οποίες όμως πρέπει να καλλιεργούνται παράλληλα. Μάλιστα έδωσε και ένα μέτρο γι’ αυτήν την αρετή, έδειξε ότι είναι τόσο πλατιά που περικλείει και την αυτοθυσία. Τα λόγια Του είναι χαρακτηριστικά στο κατά Ιωάννην ευαγγέλιο (15,13): «μείζονα ταύτης αγάπην ουδείς έχει, ίνα την ψυχήν αυτού θη υπέρ των φίλων αυτού» (κανείς δεν έχει μεγαλύτερη αγάπη, από εκείνον που θυσιάζει τη ζωή του για χάρη των φίλων του).

Οι Άγιοι της Εκκλησίας κατανόησαν και εφάρμοσαν επακριβώς την εντολή της αγάπης. Ακόμη και αυτοί που με κοσμικά κριτήρια έπρεπε να θεωρηθούν απόκοσμοι, οι ασκητές της ερήμου, έδειξαν αξιοθαύμαστη φιλανθρωπία, μέχρι θυσίας των δικαιωμάτων ακόμη και της ζωής τους. Είναι γνωστή από το Γεροντικό (βιβλίο που περιέχει ιστορίες, διδαχές και περιστατικά της ζωής των μοναχών) η περίπτωση του Αββά Αγάθωνα, ο οποίος όταν ρωτήθηκε πως εκδηλώνεται η ειλικρινής αγάπη, απάντησε ότι: «αγάπη είναι να βρω ένα λεπρό και να του δώσω ευχαρίστως το σώμα μου και, αν είναι δυνατόν, να πάρω το δικό του». (Θεοδώρας Χαμπάκη, Γεροντικόν, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 15)

Το ενδιαφέρον της Εκκλησίας για τα προβλήματα των ανθρώπων, δεν έπαψε να υπάρχει. Η εκδήλωση του είναι διαρκής και αμετάβλητη. Παρακολουθεί όλα τα παλιά, αλλά και ενημερώνεται για τα νέα. Καλύπτει τις υλικές ανάγκες μέσα από τα πολλά ιδρύματα και τη γενικότερη φιλανθρωπική δραστηριότητα της. Αντιμετωπίζει ηθικές ανάγκες, σηκώνει τα ψυχικά βάρη, παρηγορεί το πένθος. Το κυριότερο όμως είναι η προσφορά της Θείας χάρης και της αναφοράς της κτίσεως στο Θεό, η δυνατότητα συναντήσεως Θεού και ανθρώπου και η θέωση του τελευταίου.

Στα πλαίσια αυτά αντιμετωπίζει και το θέμα των μεταμοσχεύσεων. Τα λόγια του Θεανθρώπου και του Αββά Αγάθωνα χρησιμοποιήθηκαν ως βάση, της κατ’ αρχήν θετικής, αντιμετώπισης του θέματος. Η Εκκλησία ήδη προωθεί την προσφορά αίματος, (άλλωστε και αυτό είναι ένας ιστός του σώματος μας που μεταμοσχεύεται). Ωστόσο συζητά και τις επιπτώσεις από την πρόοδο της ιατρικής στον τομέα των μεταμοσχεύσεων άλλων ζωτικών οργάνων, από ζώντες και νεκρούς δότες. Το γεγονός της αύξησης των περιπτώσεων που μπορούν να αντιμετωπιστούν προβλήματα υγείας με αυτή τη μέθοδο καθιστά επιτακτική την ανάγκη για εξεύρεση μοσχευμάτων. Παράλληλα γεννά υποψίες και ανησυχία σε κάποιους συνανθρώπου μας. Για το λόγο αυτό η Εκκλησία το συζητά, όχι απλώς φιλολογικά και επιστημονικά, αλλά «με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο άνθρωπο» για να χρησιμοποιήσω τον τίτλο ενός γνωστού βιβλίου με διδαχές του μακαριστού πατρός Παϊσίου.

Το έθεσε επί τάπητος σε επιστημονικό συνέδριο (2001) που διοργάνωσε η «ειδική συνοδική επιτροπή επί της βιοηθικής της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος», η οποία ιδρύθηκε το 1998 και πρόεδρος της είναι ο νυν Σεβ. Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος (Χατζηνικολάου). Μάλιστα το συνέδριο άφησε παρακαταθήκη τα πρακτικά του, που εκδόθηκαν από την Επικοινωνιακή και Μορφωτική Υπηρεσία. Αυτά διανεμήθηκαν σε όλους τους εφημέριους, αν ενθυμούμαι καλώς. Περιέχουν σημαντικές εισηγήσεις υπέρ της δωρεάς οργάνων, αλλά και ορισμένες επιφυλάξεις, ενώ ταυτόχρονα προτείνει κάποιες δικλείδες ασφαλείας, για την προστασία της προσωπικότητας και της ζωής των δοτών και των ληπτών οργάνων. Έχουν στόχο την ενημέρωση και τον προβληματισμό που οδηγεί σε γόνιμα συμπεράσματα, τα οποία πρέπει να είναι σύμφωνα με το θέλημα του Θεού και για το καλώς εννοούμενο συμφέρον των ανθρώπων. Παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Προκάλεσαν απαντήσεις σε θεολογικό και επιστημονικό επίπεδο, μέσα από σελίδες επιστημονικών περιοδικών, όπως η Θεοδρομία.

Τελευταία η Διαρκής Ιερά Σύνοδος έκανε μια κίνηση (ίσως υπό το βάρος κάποιων γεγονότων, όπως ο θάνατος ενός παιδιού εξαιτίας έλλειψης μοσχεύματος) να γίνουν ο πρόεδρος της, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Χριστόδουλος και τα υπόλοιπα δώδεκα μέλη της, δωρητές σώματος. Η πρωτοβουλία επαινέθηκε από κάποια μέσα ενημέρωσης, άλλα μίλησαν για επικοινωνιακό παιχνίδι, αφού μόνο ένας μόνο έχει την κατάλληλη ηλικία. Ωστόσο η πράξη έχει το συμβολικό βάρος της, μάλιστα για τις συνειδήσεις των πιστών Χριστιανών. Δεν θέλω να αποδώσω υστεροβουλία στους Ιεράρχες μας. Ούτε θα τη χαρακτηρίσω βεβιασμένη. Νομίζω ότι μόνο η αγάπη, τους οδήγησε σε μια τέτοια ενέργεια. Ας μην τους αδικούμε λοιπόν.

Τελικά ορισμένοι από μας είναι ενθουσιώδεις με τις προοπτικές του επιστημονικού εγχειρήματος, άλλοι από μας επιφυλακτικοί για τις συνέπειες του. Το σημαντικό είναι ότι άνοιξε μια συζήτηση. Ας ελπίζουμε να έχει καλή κατάληξη. Δεν αρκούν συμβολικές κινήσεις (ή εντυπωσιασμού) χρειάζεται πολλή προσευχή, προσοχή, ενημέρωση, γνώση κάθε πτυχής του προβλήματος, γενναιότητα στις αποφάσεις, πνεύμα αυτοθυσίας, σωστές κατευθύνσεις. Ο Θεός να βάλει το χέρι Του.