ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ :ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ-ΣΤΕΦΑΝΟΥΔΑΚΗ, ΑΓΙΟΣ ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗΣ Ο ΞΕΝΟΣ, ΧΑΝΙΑ 2013 (Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ Ηρακλείου 07-10-2015)

Μια όμορφη εκδήλωση στο πνευματικό κέντρο του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίτσα) του Μασταμπά και η έκδοση ενός βιβλίου είναι η αφορμή για αυτές τις γραμμές. Την Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου διοργανώθηκε μια εσπερίδα υπό την αιγίδα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης με την παρουσία του Ποιμενάρχη μας κ. Ειρηναίου. Είχε ως τίτλο «ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΗ ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΚΥΡ-ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΞΕΝΟΥ». Την εκδήλωση προλόγισε ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Αντώνιος Φραγκιαδάκης. Οι εφημέριοι της ενορίας, ο Αρχιμανδρίτης π. Πρόδρομος Ξενάκης και η η φιλόλογος Δέσποινα Αθανασιάδου –Στεφανουδάκη κόπιασαν για τη διοργάνωση, ειδικά η τελευταία είχε αναλάβει και το συντονισμό της. Ο Καθηγούμενος Παρθένιος μετέφερε το χαιρετισμό του Σεβ. Μητροπολίτη Γορτύνης και Αρκαδίας κ. Μακαρίου και ο Αρχιμανδρίτης Ειρηναίος Μπατσάκης εκπροσώπησε τον Σεβ. Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιο. Μια πλειάδα εκλεκτών ομιλητών ανέπτυξαν τα θέματα τους με δύναμη λόγου, με συναισθηματική έξαρση και επιστημονική εμβρίθεια, εμπλουτισμένη με την προσωπική εμπειρία. Αναλυτικά, ο Αρχιμανδρίτης π. Παρθένιος Βουλγαράκης, Καθηγούμενος Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Οδηγήτριας Μεσσαράς μας ξενάγησε στο χρόνο με την ομιλία του «Η διαχρονική ασκητική παρουσία στο Αγιοφάραγγο της Κρήτης» ενώ έκαμε ουσιαστικές αναφορές στη νοερά προσευχή. Ακολούθησε ο κ. Εμμανουήλ Δουνδουλάκης, Επίκουρος Καθηγητής Αγιολογίας και Υμνολογίας της Πατριαρχικής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης, ο οποίος με επιστημονική ακρίβεια αναφέρθηκε στο θέμα: «Ο βίος του Πατρός Κυρ Ιωάννου του Ξένου ως διαπλαστική πηγή και οι λοιπές επιδράσεις στην Ακολουθία του Οσίου, στο Κρητικόν Πανάγιον». Ο κ. Δημήτριος Δασκαλάκης, Φιλόλογος – Αγιογράφος μας ξενάγησε στη «φιλοσοφική – θεολογική σκέψη του Οσίου Ιωάννου του Ξένου, βάσει του πρωτοτύπου ερμηνευτικού κειμένου του». Ο φορτισμένος συναισθηματικά λόγος της κυρίας Ιωάννας Ραμουτσάκη, Σχολικής Συμβούλου Φιλολόγων Χανίων, ανέδειξε τα «Παιδαγωγικά Θησαυρίσματα από τον διασκευασμένο για παιδιά βίο του Οσίου Ιωάννου τοῦ Ξένου». Τέλος η Οσιολ. Μοναχή Θεοξένη, Καθηγουμένη Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Ζωοδόχου Πηγής (Χρυσοπηγής) Χανίων αναφέρθηκε με ήρεμο και διδακτικό τρόπο απαντώντας στο δίλημμα «Άσκηση και σύγχρονη ζωή: σχέση σύνθεσης ή αντίθεσης;» Η μεστή καταληκτήρια προσλαλιά που υπενθύμισε ότι ο Άγιος ενώνει τους Κρήτες και οι θερμές ευχαριστίες προς όλους έγιναν από τον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Κρήτης κ. Ειρηναίο και η επίδοση των αναμνηστικών έκλεισε την θαυμάσια βραδιά. Ιδιαίτερη εντύπωση έκανε η επίδοση δια χειρών του Αρχιεπισκόπου σε όλους τους παρισταμένους ενός βιβλίου. Η γεναιόδωρη χειρονομία της συγγραφέως, ομολογουμένως σπάνια, συγκίνησε το κοινό. Δεν είχα την τιμή να τη γνωρίζω. Χάρηκα όταν έμαθα ότι συνδυάζει την ερευνητική δεινότητα με την οικογενειακή ζωή. Αμέσως μόλις το έπιασα στα χέρια μου άρχισα τη μελέτη του 96σέλιδου βιβλίου και δεν το άφησα παρά όταν έφτασα στο οπισθόφυλλο του. Θα επιχειρήσω μια ξενάγηση στις σελίδες του και εύχομαι να γίνει αφορμή να εντρυφήσουν πολλοί στα περιεχόμενα του. Ο τίτλος με βυζαντινή γραφή στο εξώφυλλό, που κοσμεί μια σύνθεση εσωτερικού ενός ναού και η εικόνα του Αγίου, είναι: Ο ΑΓΙΟΣ ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗΣ Ο ΞΕΝΟΣ (βίος - έργο – ομιλίες). Η έκδοση του έχει την ένδειξη Χανιά 2013. Συγγραφέας η κυρία Δέσποινα Αθανασιάδου-Στεφανουδάκη, Δρ. Βυζαντινής Φιλολογίας, μαθήτρια του χαλκέντερου Καθηγητή Θεοχάρη Δετοράκη. Συγκινητική η αφιέρωση του στον κεκοιμημένο πεθερό της. Ο βαθυστόχαστος πρόλογος ανήκει στον Άγιο Κισάμου. Στην εισαγωγή η συγγραφέας μας εξηγεί ότι η ψηφίδα στην έρευνα, όπως χαρακτηρίζει το βιβλίο της, για το πρόσωπο του Κυρ-Ιωάννη είναι απόρροια της ενασχόλησης της μαζί του κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών της και δύο εισηγήσεων σε σχετικά συνέδρια. Ακολουθεί ο πίνακας όπου καταχωρίζει την βιβλιογραφία. Το κύριο σώμα του βιβλίου χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο Α΄ μέρος (βίος και έργο) υπάρχουν επτά κεφάλαια τα οποία τιτλοφορούνται: 1) Ο ασκητής – ιεραπόστολος, 2) Ο λόγιος, 3) Ο κήρυκας του ευαγγελικού λόγου, 4) Ιωάννης ο Ξένος και Ιωάννης ο Ερημίτης, 5) Επίσημη αναγνώριση της αγιότητας, 6) Ασματικές ακολουθίες και 7) Άγια λείψανα και Τίμια Κάρα. Όπως φαίνεται δίνεται με επιστημονική ακρίβεια αλλά και με ευχάριστο τρόπο ο βίος του Αγίου σε διάφορες πτυχές του. Διαχωρίζεται το πρόσωπο του απολύτως πειστικά από τον μεταγενέστερο ομώνυμο Άγιο Ιωάννη τον Ερημίτη. Καταγράφεται τοπική λατρευτική παράδοση με τις διάφορες ημερομηνίες τελέσως της μνήμης του και ερμηνεύεται θεολογικά ορθά απουσία της επίσημης αναγνώρισης του κατά τον μεταγενέστερο επικρατούντα τύπο. Αναφέρονται οι ακολουθίες που συντέθηκαν προς τιμή του στη διάρκεια του χρόνου καθώς και οι περιπέτειες και η τωρινή κατάσταση των Αγίων Λειψάνων του. Στο Β΄ μέρος (κείμενο ομιλιών) τα κεφάλαια περιλαμβάνονται χωρίς αρίθμηση. Αρχικά υπάρχουν τα SIGLA (γραφικά σημεία, συντομογραφίες) με τα οποία επισημαίνεται το κείμενο του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου κατά την έκδοση του Migne και το κείμενο του Αθωνιτικού Λαυριώτικου Κώδικα των έργων του Ξένου. Ακολουθούν τα πέντε κείμενα του κυρ-Ιωάννη με κριτικό υπόμνημα, τα πραγματολογικά σχόλια επί του κειμένου και το Απολυτίκιον, στο οποίο διαπιστώνονται κάποιες μουσικές και λεκτικές ιδιορυθμίες. Στο τέλος υπάρχει μικρός Επίλογος και στο Παράρτημα περιλαμβάνεται το σκίτσο ενός χάρτη των μετακινήσεων του Οσίου και ο κώδικας του χειρογράφου της Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους που διασώζει το συγγραφικό έργο του. Υπάρχει επίσης πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τους τόπους όπου έζησε, έδρασε και κοιμήθηκε ο Άγιος Ιωάννης ο Ξένος, από τους ναούς που ανήγειρε και που τιμώνται στο όνομα του και από εικόνες του. Στο οπισθόφυλλο υπάρχουν φωτογραφίες χειρογράφων και ναών. Η αίσθηση μου είναι ότι πρόκειται για μια εργασία που τιμά τη συγγραφέα, αναδεικνύει τον σχεδόν λησμονημένο Άγιο Κυρ-Ιωάννη τον Ξένο, εμπλουτίζει την επιστημονική έρευνα, χαροποιεί το εκκλησιαστικό σώμα. Μόνο να ευχαριστήσουμε το Θεό και τους Αγίους Του μπορούμε και να προσθέσουμε το θαυμασμό μας στην αξιόλογη συγγραφέα και τους φιλάγιους αναγνώστες.